Wat zijn de voordelen van meditatie?
“Aan de Boeddha werd de vraag gesteld: “Wat heeft meditatie je opgeleverd?” Hij antwoordde: “Niets! Maar laat ik je wel vertellen wat ik door meditatie ben kwijtgeraakt: woede, angstigheid, depressie, onzekerheid en angst om oud te worden of dood te gaan.”In een meditatie staat leven in het heden centraal. In theorie valt er daarom niets te bereiken met meditatie. Iedere vorm van willen bereiken of veranderen is toekomstgericht en wordt gedreven door het verstandelijke en aan beide wil je bij het mediteren nu net juist voorbij gaan. Desalniettemin kent het mediteren vele voordelen en kan meditatie voor vele doeleinden ingezet worden. Je kunt de belangrijkste redenen dat mensen mediteren en toepassingen van meditatie in drie categorieën onderverdelen.
1. Mediteren voor de vele voordelen
De belangrijkste reden dat mensen gaan mediteren is vanwege de vele voordelen die aan meditatie worden toegeschreven. Vele beginners gaan mediteren met de motivatie om stress te verminderen, het lichaam te ontspannen, de concentratie te vergroten, piekergedachten los te leren laten, beter te slapen, gelukkiger te worden, dichter bij hun gevoel te komen of meer innerlijke rust te ervaren. Wat daarbij extra motiveert is dat veel van de voordelen die aan meditatie worden toegeschreven wetenschappelijk onderbouwd zijn en dat meditatie ook in het reguliere medische circuit als ondere andere in de cognitieve psychologie veelvuldig wordt ingezet. Meditatie is niet meer iets waarin je moet geloven. Vooral de laatste jaren komen door nieuwe onderzoekstechnieken vele interessante onderzoeksresultaten naar buiten. Daarbij is de afgelopen decennia ook de vraag toegenomen naar methoden, activiteiten en technieken die ons ontspanning brengen of leren beter met stress om te kunnen gaan. Meditatie biedt mensen een mogelijkheid om zelfstandig uit de continue drukte van het alledaagse leven en het denken te kunnen ontsnappen en ervan te kunnen herstellen. Bovendien kun je via meditatie je concentratievermogen trainen en is een prettige bijkomstigheid dat meditatie op de meeste momenten ook fijn is om te doen.
Naar de effecten van meditatie is de laatste decennia veel onderzoek verricht. Vooral de laatste tien jaar is door de opkomst van nieuwe onderzoekstechnieken als MRI-scans en vakgebieden als neuroscience alsmede de sterke opkomst van mindfulness binnen de cognitieve psychologie het onderzoek naar meditatie pas echt in een stroomversnelling gekomen.
De fysieke voordelen van meditatie:
Stress en stressgerelateerde klachten nemen af
Toename van energie en vitaliteit
Maag- en darmfunctie verbeteren
Immuunsysteem wordt sterker
Reactiesnelheid verbetert
Slaapvermogen verbetert en inslaaptijd neemt af
Bloeddruk, spierspanning, hartslag, en pijn vermindert
Intensere beleving van zintuiglijke prikkels
De mentale voordelen van meditatie:
Alertheid, creativiteit en intelligentie nemen toe
Sociale vaardigheden en manier van omgang verbeteren
Minder routinematig en dus op de 'automatische piloot' functioneren
Concentratie-, opmerkings- en focusvermogen nemen toe
Vermogen om met complexe situaties en hoge werkdruk om te gaan verbetert
Angsten, onrust en stressgevoelens nemen af
Meer systeem-denken in plaats van proces-denken, en dus met een meer holistische kijk processen en situaties benaderen
Algemeen gevoel van welzijn en geluk neemt toe
Minder stemmingswisselingen, hoger tolerantieniveau en verhoogde zelfkennis
Let wel. Meditatie werkt niet voor iedereen. Soms kunnen de oefeningen ook veel bij losmaken en is een voorzichtigere benadering gewenst of is het beter om of onder begeleiding te leren mediteren of niet te mediteren. Dit kan vooral het geval zijn bij mensen met trauma gerelateerde klachten of met zwaardere psychische problematieken.
2. Mediteren voor persoonlijke ontwikkeling en prestatie
De laatste jaren is de belangstelling voor persoonlijke ontwikkeling, groei en zelfhulp enorm toegenomen. Veel activiteiten die we ondernemen om onszelf te ontwikkelen of onze doelstellingen te bereiken zijn gericht op het veranderen van de buitenwereld. Door te mediteren kun je via zelfobservatie de innerlijke wereld van jezelf beter leren kennen. Je wordt je doordat je de blik naar binnen richt bewuster van de werking van het denken, emoties, lichamelijke sensaties, zintuiglijke waarnemingen, gevoelens, intuïtie en gedragingen. Als je je meer bewust wordt van je innerlijke wereld opent dit de mogelijkheid om er beter mee om te kunnen gaan, ervan te kunnen leren en om oplossingen en insteken te leren kennen die je voordien nog onbekend waren. Dit bewustzijnsproces wat met het mediteren kan samengaan kan je persoonlijke ontwikkeling enorm stimuleren. De meeste spanningspatronen, blokkades of verkrampingen in ons spelen zich immers op een onbewust niveau af. Bovendien kun je door te mediteren kennismaken met een alternatieve meer zijns- dan doengerichte modus van functioneren, waarbij je enerzijds minder spanning en stress ervaart en meer van je ervaring kunt genieten en toch ook effectief kunt functioneren. Deze modus waarin fysieke ontspanning en een kalme geest centraal staan kun je ook in alledaagse situaties of op je werk inzetten en biedt je een serieus alternatief voor de westerse ‘no-pain, no-gain’ meer doen-gerichte instelling.
3. Mediteren voor spiritualiteit
Van oudsher wordt meditatie in veel spirituele stromingen beoefend. Het begrip spiritualiteit kent vele vormen en iedereen beleeft het op zijn eigen manier. Door middel van meditatie hopen sommige beoefenaars dichter bij het goddelijke te komen, zichzelf te verwezenlijken, één te worden met het universum, het ego los te laten, een staat van verlichting te bereiken of een hogere staat van bewustzijn te verkennen. Ook het verkrijgen van antwoorden op diepere levensvragen of het meer vanuit je kern, authenticiteit of ‘ware’ zelf leren functioneren kan een beleving van spiritualiteit zijn waarbij meditatie van nut kan zijn. Meditatie onderscheidt zich van vele andere activiteiten en technieken omdat het je de mogelijkheid geeft om je op niet-conceptuele wijze in spiritualiteit te verdiepen. Dit betekent dat je niet via de teksten en wijsheden van anderen of via een verstandelijk beleving aan spiritualiteit doet, maar wel vanuit je eigen directe ervaring en onderzoek.
